Tân Bộ Trưởng Quốc Phòng Ukraine

Ông Rustem Umerov sắp trở thành tân bộ trưởng Quốc phòng Ukraine - Ảnh: ANADOLU

Tân Bộ trưởng Quốc phòng của Ukraine - Rustem Umerov - là ai?

Quyết định bãi nhiệm Bộ trưởng Quốc phòng của Tổng thống Ukraine về cơ bản được xem là một nỗ lực để chống tham nhũng. Nhưng việc bổ nhiệm ông Rustem Umerov, một người Tatar ở Crimea và là một người Hồi giáo, làm bộ trưởng mới, là một dấu hiệu cho thấy Ukraine kiên quyết lấy lại Crimea - vốn bị Nga cho sát nhập từ Ukraine năm 2014.

Những đồn đoán về việc thay thế Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine, ông Oleksii Reznikov từ tháng 11/2021, đã rộ lên trong nhiều tháng.

Trong khi ông này, về mặt cá nhân, không bị cáo buộc bất kỳ hành động sai trái nào, nhưng từ ngày đầu tiên Nga phát động chiến dịch xâm lược toàn diện vào Ukraine, người đàn ông là cánh tay phải của Tổng thống Zelensky được cho là không thể ngăn tham nhũng xâm nhập vào bộ máy của mình.

Những vụ bê bối về mua sắm quân sự và các cáo buộc hối lộ nhắm vào các quan chức tại các trung tâm nhập ngũ đã khiến ông bị tổn hại trong mắt xã hội Ukraine, hiện đang cần được nâng cao tinh thần sau cuộc phản công chậm hơn dự kiến.

Đó là khi ông Rustem Umerov xuất hiện.

Người đàn ông 41 tuổi này là một quan chức chính phủ năm ngoái đã lãnh đạo Quỹ Tài sản Nhà nước của Ukraine, nhưng được biết đến sau khi đàm phán với Nga và tổ chức các cuộc trao đổi tù nhân thành công.

Không phải là người hoàn toàn vô danh nhưng cũng phải là tâm điểm của truyền thông, ông là một người Tatar ở Crimea sinh ra trong hoàn cảnh lưu vong và là thành viên tích cực của cộng đồng dân tộc này, cố gắng khôi phục bản sắc văn hóa, và vị thế của mình trên thế giới.

Quan trọng hơn cả cho người Ukraine, ông chưa từng bị cáo buộc tham nhũng, tham ô hay trục lợi.

Ông Umerow bước vào chính trường năm 2019 khi ông tranh cử quốc hội với đảng 'Holos' theo chủ nghĩa cải cách, sau đó ông rời đảng để trở thành một quan chức chính phủ.

Trước đó ông làm việc trong lĩnh vực tư nhân, ban đầu là viễn thông, sau đó là đầu tư.

Năm 2013 ông thành lập một chương trình từ thiện giúp đào tạo người Ukraine tại đại học danh tiếng Stanford tại Mỹ.

Nhưng phần quan trong là danh tính của ông được xác định là một người gốc Tatar ở Crimea và vai trò mà chúng có thể đóng trong ý định lấy lại Crimea của Ukraine.

Người Tatar ở Crimea là những người Thổ Nhĩ Kỳ bản địa sống tại quần đảo Crimea. Trong Thế chiến II, họ bị buộc tội hợp tác với Đức quốc xã và bị quân đội Liên Xô trục xuất về Trung Á.

Vào ngày 18/5/1944, một cộng đồng 200.000 người đã bị trục xuất trong một ngày. Các gia đình chỉ được cho vài phút để gói ghém đồ đạc rước khi bị chất lên các con tàu hỏa để bị đưa đi hàng ngàn kilomet.

Hàng ngàn người được cho là đã thiệt mạng trong quá trình vận chuyển này, hoặc ngay sau đó.

Không phải là nhóm dân tộc duy nhất bị đối xử như vậy dưới thời Joseph Stalin, người Tatar ở Crimea cũng mất hàng thập kỷ để cố gắng trở về quê hương.

Gia đình ông Rustem Umerov nằm trong số những người bị trục xuất và ông được sinh ra lưu vong tại Uzbekistan. Cuối những năm 1980, khi ông còn là một đứa trẻ, nhiều người Tatar ở Crimea, bao gồm gia đình ông, được phép trở về quê hương.

Trong nhiều năm, ông Umerov đã cố vấn cho ông Mustafa Dzhemilev, nhà lãnh đạo lịch sử của người Tatar ở Crimea, và bản thân ông là một trong những đại biểu của Qurultay - Quốc hội Crimean Tatar.

Ông cũng đồng chủ tọa hội nghị Crimea Platform, một sáng kiến ngoại giao quốc tế tập trung vào việc đàm phán với Nga sau khi nước này chiếm Crimea.

"Việc trục xuất người Tatar ở Crimea là một trong những tội ác tồi tệ nhất của chế độ Xô Viết," Umerov viết trên Liga.net năm 2021. "Nó được bắt đầu bởi những tên bạo chúa nắm quyền vào thời điểm đó để tiêu diệt cả một quốc gia."

Trong khi ông chỉ trích việc Nga cho sát nhập Crimea năm 2014, ông cũng bắt đầu đàm phán với Moscow về việc trả tự do cho một vài người Tatar Crimea, những người bị bắt giữ tại Crimea từ năm 2014 và đưa họ trở về Ukraine.

Nói với BBC ngay sau khi cuộc xâm lược toàn diện của Nga bắt đầu năm 2022, ông Umerov nói ông quyết tâm "tìm kiếm giải pháp chính trị và ngoại giao cho cuộc xâm lược tàn bạo này."

Trong bài phát biểu trên truyền hình hôm Chủ Nhật, Tổng thống Zelensky khẳng định ông sẽ tìm cách có được sự phê chuẩn của quốc hội để đưa ông Umerov lên làm Bộ trưởng Quốc phòng mới, và nói rằng chức vụ này "yêu cầu các cách tiếp cận và phương thức tương tác mới với cả quân đội và xã hội nói chung."

Hiện tại, một cuộc tấn công toàn diện vào Crimea có thể còn xa vời, và một số nhà quan sát đã miêu tả ý định lấy lại đường biên giới trước năm 2014 của mình, bao gồm bán đảo Crimea, là phi thực tế.

Nhưng việc Tổng thống Zelensky bổ nhiệm một người Crimea bản địa vào một vị trí quan trọng trong việc hiện thực hóa những ý định này phát đi một thông điệp: Đây là ván cờ cuối cùng của Kyiv.

Hướng tới kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22/12/1944 - 22/12/2024) và 35 năm Ngày hội Quốc phòng toàn dân (22/12/1989 - 22/12/2024), chiều 11/12, tiếp tục chương trình công tác tại Đồng Tháp, tại Trụ sở Ủy ban nhân dân huyện Tam Nông, Tổng Bí thư Tô Lâm và Đoàn công tác Trung ương đã gặp mặt, tặng quà cho đại diện 80 hộ gia đình chính sách, Mẹ Việt Nam anh hùng, cựu chiến binh lão thành trên địa bàn tỉnh. Cùng đi với Tổng Bí thư có các đồng chí: Nguyễn Trọng Nghĩa, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương; Trần Hồng Hà, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ; các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng; lãnh đạo một số ban, bộ, ngành, cơ quan Trung ương, Văn phòng Trung ương Đảng, Văn phòng Tổng Bí thư.;

TPO - Quốc hội Ukraine đã phê chuẩn việc bổ nhiệm ông Rustem Umerov (41 tuổi) làm Bộ trưởng Quốc phòng mới của nước này.

Tân Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Rustem Umerov. Ảnh: Reuters

Ông Umerov là người thay thế ông Oleksii Reznikov sau khi ông Reznikov bị bãi nhiệm.

Kể từ khi xung đột bùng phát đến nay, ông Reznikov đã tham gia kêu gọi hàng tỷ đô la viện trợ quân sự của phương Tây với tư cách là Bộ trưởng Quốc phòng. Nhưng nhiệm kỳ của ông đã bị ảnh hưởng bởi những lùm xùm liên quan đến việc mua sắm trang thiết bị cho quân đội.

Bản thân ông Reznikov không phải đối mặt với cáo buộc tham nhũng nhưng ông cho rằng mình là nạn nhân của một chiến dịch bôi nhọ. Việc bãi nhiệm ông được cho là sẽ không ảnh hưởng đến chiến lược quân sự của Ukraine.

“Mục tiêu chính của chúng tôi là chiến thắng”, ông Umerov viết trên Facebook sau khi quốc hội bỏ phiếu ủng hộ ông với tỷ lệ áp đảo. “Tôi sẽ làm mọi điều có thể và không thể vì chiến thắng của Ukraine, khi chúng tôi giải phóng từng centimet lãnh thổ và giải phóng mỗi người.”

“Chào mừng Bộ trưởng”, Bộ Quốc phòng Ukraine đăng trên trang X.

Khi đề cử ông Umerov, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết cần có những cách tiếp cận mới và các hình thức tương tác khác với quân đội, với xã hội.

Thủ tướng Denys Shmyhal nói: “Việc lãnh đạo cơ quan quốc phòng trong thời kỳ xung đột là một trách nhiệm lớn lao. Chúng tôi kỳ vọng rằng tân Bộ trưởng sẽ nhanh chóng đảm nhận nhiệm vụ của mình và tiếp tục cải cách lĩnh vực quốc phòng.”

Trước khi được bổ nhiệm, ông Umerov - người nói được tiếng Anh và tiếng Thổ Nhĩ Kỳ - đã lãnh đạo Quỹ Tài sản Nhà nước Ukraine trong khoảng một năm.

Kể từ khi xung đột với Nga bùng phát, ông Umerov cũng đã tham gia các hoạt động trao đổi tù binh chiến tranh và là một nhà đàm phán cấp cao trong quá trình hình thành Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen.

Ông Umerov không đến từ đảng cầm quyền Đầy tớ nhân dân của Tổng thống Zelensky, mà đến từ đảng Golos nhỏ hơn. Ông là người Hồi giáo và việc này đã giúp ông phát triển mối quan hệ với các quốc gia vùng Vịnh.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin ngày 21-10 đã đến Kiev nhằm thể hiện sự ủng hộ đối với Ukraine trong bối cảnh sắp diễn ra cuộc bầu cử tổng thống Mỹ.

Chuyến thăm của ông Austin diễn ra vào thời điểm Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky kêu gọi các đồng minh phương Tây dỡ bỏ các hạn chế đối với việc sử dụng vũ khí tầm xa và xem xét đẩy nhanh quá trình Ukraine gia nhập Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây dương (NATO). Theo CNN, chuyến thăm không công khai đến Kiev nhằm thể hiện sự ủng hộ đối với Ukraine trong bối cảnh nước này tiếp tục mất kiểm soát các khu vực vào tay lực lượng Nga. Chuyến thăm còn diễn ra trong bối cảnh các nước phương Tây chưa hoàn toàn ủng hộ kế hoạch mới nhất của nước này nhằm chấm dứt xung đột, cũng như vào thời điểm Mỹ sắp bước vào cuộc bầu cử tổng thống. Đáng nói, kết quả cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vào ngày 5-11 có thể tác động sâu sắc đến sự ủng hộ của Washington dành cho Kiev. Bởi ứng cử viên tổng thống đảng Cộng hòa Donald Trump gần đây đã chỉ trích Tổng thống Biden và Tổng thống Ukraine Zelensky phải chịu trách nhiệm cho sự bùng nổ cuộc xung đột ở Ukraine. Nhiều người lo ngại nếu ông Trump đánh bại ứng viên tổng thống đảng Dân chủ là Phó Tổng thống Kamala Harris, ông có thể rút lại sự ủng hộ của Mỹ đối với Ukraine, và buộc Kiev phải nhượng bộ trước Moscow.

Trên mạng xã hội X, ông Austin viết: “Tôi quay trở lại Ukriane lần thứ 4 với tư cách Bộ trưởng Quốc phòng”. Ông nhấn mạnh chuyến thăm không thông báo trước của ông cho thấy Mỹ cùng với các nước đồng minh tiếp tục ủng hộ Ukraine. Bộ Quốc phòng Mỹ cho biết ông Austin sẽ gặp giới lãnh đạo Ukraine và nhấn mạnh cam kết của Mỹ cung cấp hỗ trợ an ninh cho Ukraine. Trước đó, hôm 18-10, Tổng thống Mỹ Joe Biden cùng với các nhà lãnh đạo Đức, Pháp và Anh đã cam kết duy trì hỗ trợ quân sự cho Ukraine.